بررسی وضعیت موجود مدیریت پسماند شهرستان آبادان در سال 95

چكيده:

برنامه‌ریزی به‌عنوان اساسی‌ترین ابزار نيل به مباحث توسعه شهری مطرح است. از مباحث عمده توسـعه شهری، بحـث مـديريت پسماند، در جهت بهره‌وری مناسب و حفظ محیط‌زیست می‌باشد. تحقيق حاضر، اين بحث را به‌صورت منطقه‌ای در اسـتان خوزستان بامطالعه شهر آبادان موردمطالعه قرار داده است. روش تحقيق بر اساس هدف توصيفي- تحليلي و ازنظر ماهيت كاربردي است. نتايج نشـان داد كـه كل پسماند توليدي اين شهر حدود 170 تن در روز است که البته این میزان در فصول مختلف سال تغییر می‌یابد. در اين تحقيق نحوه جمع‌آوری و حمل‌ونقل دفع زباله در سطح شهر آبادان در سـال 1395-96 موردبررسی قـرار گرفت. نتايج حاصله نشان می‌دهند كه به‌طور متوسط در روز مقدار زباله توليدي شهر آبادان 170 تن در روز می‌باشد و توليد سـاليانه زباله در اين شهر 61200 تن زباله است. به ازاي هر نفر چيزي در حدود 830 گرم در روز می‌باشد كه نسبت به متوسط كشور ايران (با معادل 600 تا 800 گرم در روز) تنها كمي بيشتر می‌باشد. متأسفانه در سيستم مديريتي موجود مشكلات مختلفي ازجمله مديريت سنتي، عدم آگاهي از فنّاوری‌های جديد، استفاده از نيروهاي غیرمتخصص، فقدان پشتوانه تحقيقاتي لازم براي اصلاح وضع جديد، عملكرد پائين و غیربهداشتی وسايل و روش‌های جمع‌آوری زباله وجود دارد كه سبب تلنبار شدن زباله‌ها در نقاط مختلف شهر، نشت شيرابه و تجمع حيوانات ولگرد و حشرات موذي، افزایش بیماری‌های مرتبط و غیربهداشتی شدن فضاي كلي شهر شده است. با توجه به نتایج حاصل لازم است باتدبیر روش‌های اصلاحی و نوین تغییرات اساسی در مدیریت مواد زائد شهر ایجاد گردد تا از افزایش اثرات زیست‌محیطی ناشی از موارد مذکور در آینده جلوگیری شود.

بخشی از متن اصلی:

انواع مواد زائد جامد شهری

تقسیم‌بندی‌های مختلفی برای انواع مواد زائد جامد شهری وجود دارد که در ذیل، مهم‌ترین تقسیم‌بندی ارائه‌شده است:

مواد غذایی زائد یا پسمانده‌های غذایی

این مواد شامل باقیمانده گوشت و یا استخوان حیوانات، میوه‌جات و سبزی‌ها است که در مراحل مختلف استفاده (جابجایی، آماده‌سازی، پخت‌وپز و خوردن غذا) حاصل می‌شوند. مهم‌ترین خاصیت این مواد تجزیه‌پذیر بودن آن‌هاست به‌طوری‌که در طی مدت نسبتاً کوتاهی خصوصاً در شرایط آب‌وهوای گرم، تجزیه‌شده و تولید بوی نامطبوعی می‌نمایند. منابع تولیدکننده این نوع از مواد زائد جامد، عموماً مناطق مسکونی، رستوران‌ها، اغذیه‌فروشی‌ها، زندان‌ها، بیمارستان‌ها، میدان‌های میوه و تره‌بار و فروشگاه‌های مواد غذایی هستند.

آشغال

این مواد که عمدتاً در مناطق مسکونی و تجاری تولید می‌شوند به دودسته قابل اشتغال و غیرقابل اشتغال تقسیم‌بندی می‌شوند.مواد قابل اشتغال شامل کاغذ و مقوا، لاستیک، پلاستیک، چرم، منسوجات، چوب و مبلمان و اضافات باغبانی می‌باشد.مواد غیرقابل اشتغال نیز به انواع شیشه، قوطی‌های فلزی (قلع و آلومینیوم)، فلزات آهنی و خاکروبه اطلاق می‌شود.

کاغذهای موجود در زباله‌های شهری، عموماً شامل روزنامه، کتاب، مجله، کاغذهای چاپی، تبلیغاتی و تجاری، مکاتبات اداری، مقوا، کاغذهای بسته‌بندی و دستمال‌کاغذی می‌باشند.

خاکستر و مواد باقیمانده

این مواد شامل مواد باقیمانده از سوختن چوب، زغال یا زغال‌سنگ است که از برخی منازل مسکونی، مغازه‌ها، مؤسسات، صنایع و تأسیسات شهری حاصل می‌شوند. خاکستر و مواد باقیمانده معمولاً شامل مواد نرم پودری شکل، خاکستر، سرریز مواد نیم‌سوز شیشه، چینی و فلزات مختلف می‌باشند.

نخاله‌های ساختمانی

این مواد معمولاً از عملیاتی مانند تخریب ساختمان‌ها، تعمیر و یا ساختمان‌سازی حاصل‌شده و عموماً حاوی خاکروبه، سنگ، بتن و آجر، چوب، آهن، لوله، قطعات پلاستیکی (کلید، پریز و لوله‌های خرطومی) و سایر تجهیزات موردنیاز برای احداث ساختمان‌ها می‌باشد.

مواد زائد سرویس‌های عمومی شهری

این مواد شامل مواد زائد حاصل از جاروب کردن خیابان‌ها، حیوانات مرده و وسایل نقلیه اسقاطی می‌باشند.

مواد زائد تصفیه‌خانه‌ها

مواد زائد جامد و نیمه جامد حاصل از تصفیه‌خانه‌های آب و فاضلاب اعم از شهری و صنعتیدر این دسته قرار می‌گیرد. خصوصاً این مواد بستگی به نوع فرآیند تصفیه دارد.

مواد زائد کشاورزی

مواد زائد حاصل از فعالیت‌های کشاورزی و موارد وابسته به آن مانند واحدهای تولید فرآورده‌های لبنی، کشتارگاه‌ها، چراگاه‌ها و ... را مواد زائد کشاورزی گویند.

مواد زائد خطرناک

مواد زائد شیمیایی، بیولوژیکی، قابل اشتغال، قابل‌انفجار و رادیواکتیو که می‌توانند به‌سرعت و یا در طی گذشت مواد زائد، خطرناک نامیده می‌شوند. زمان، باعث ایجاد خطراتی برای زندگی انسان، حیوان و یا گیاه شوند.

در شهرهایی که تجزیه فیزیکی مواد انجام‌شده است اجزاء تشکیل‌دهنده مواد زائد جامد شهری به 6 دسته تقسیم‌شده‌اند:

1. کاغذ، کارتن و مقوا
2. نایلون و پلاستیک
3. فلزات
4. شیشه
5. مواد فسادپذیر
6. مواد متفرقه و غیره

شناخت منابع و نوع مواد زائد جامد، ترکیبات و نوع تولید و نرخ تولید این مواد، در طراحی و عملکرد عناصر موظف مدیریت مواد زائد جامد ضروری است (15).

...................

............

.......

بررسی وضعیت موجود مدیریت پسماند شهرستان آبادان در سال 95

منابع:

1- عمرانـي ق. ، "مـديريت مـواد زائـد جامـد". جلـد دوم، انتشـارات دانشگاه آزاد اسلامي، ص 23, 1384.

2- بهروز الف. ، "جهان‌بینی ديني و محیط‌زیست درآمدی بر نگـرش اسلام به طبيعت"، مجله محیط‌شناسی، ص 97-106, 1382.

3- زاهدين لباف م. ، "اجراي عدالت درباره محیط‌زیست بین‌المللی؛ حقوق و راه‌حل‌ها"، مجله حقوق، نشريه دفتر خدمات حقوق بين مللی جمهوري اسلامي ايران، ص 185-171, 1383.

4- A. Bagchi, "Design of Landfills and Integrated Solid Waste Management. John Wiley and Sons, Inc. pp, 2004.

5- عبدلي م. ع . و جليلي قاضی‌زاده م. ، "ارزيابي توانـايي انطبـاق فناوری‌های نـو مـديريت پسـماندها در كشـور"، دانشـگاه شـهيد بهشـتي،1386 .

6- C. Ludwing, S. Hellweg, and S. Stucki, "Municipal Solid Waste Management, Springer-Verlag Berlin Heidelberg. New York. pp 52-53, 2003.

7- ملكوتيان م. و يغماييان ك. ، "بررسي آگـاهي، نگـرش و عملكـرد مردم شهر كرمان در زمینه مديريت مواد زائـد جامـد"، مجلـه دانشـكده بهداشت و انسـتيتو تحقيقـات بهداشـتي دانشـگاه علـوم پزشـكي تهـران، 1382.

8. A.pruss and etal (who),safe management of wast from health care activities, 1995.

9- بهجت ح. ، مواد زائد جامد، مرکز کشوری مدیریت سلامت. 1384.

10- عمراني ق. ، "مواد زائد جامد"، چاپ اول، جلد اول، زمستان، 1373.

11- عبدلي م. ، "سيستم مواد زائد شهري و روش‌های کنترل آن"، انتشارات سازمان بازيافت و تبديل مواد زائد،1372.

12- عموئي، ع. ، تعيين نوع و مقدار مواد زائد جامد در بیمارستان‌های وابسته به دانشگاه علوم پزشکي بابل، 1380.

13- سعيد نيا الف. ، مواد زائد شهري، کتاب سبز شهرداری‌ها، جلد هفتم، انتشارات سازمان شهرداری‌هاي کشور.

14- عباسپور م. ، "مهندسی محیط‌زیست"، جلد دوم، انتشارات دانشگاه آزاد اسلامي، ص 918 تا ص 928، 1376.

15 - موسوی، ج. ، "بررسی منابع آنالیز کمی و کیفی پسماند"، 1383.

16- توکلي الف. ، "بررسي زباله‌هاي صنعتي و خانگي شهر اراک"، پایان‌نامه کارشناسي ارشد، دانشکده بهداشت دانشگاه تهران ص 246، 1375.

17- مجموعه مقالات سومین همایش ملی مدیریت پسماند و جایگاه آن در برنامه‌ریزی شهری. 1385.

18- پرورش ع. و همکاران، بررسي وضعيت جمع‌آوری و حمل‌ونقل و دفع مواد زائد جامد استان اصفهان، مجموعه مقالات يازدهمين همايش ملي بهداشت محيط، دانشگاه علوم پزشکي زاهدان (دانشکده بهداشت). 1381.

19- ولوئي م. و همکاران، "بررسي وضعيت جمع‌آوری و دفع زباله در شهر راور کرمان"، از مجموعه مقالات نهمين همايش ملي بهداشت محيط، دانشگاه علوم پزشکي اصفهان.

20- شاه علي ع. ، "بررسي مديريت مواد زائد جامد در شهر تهران"، سازمان بازيافت و تبديل مواد شهر تهران، 1384.